Stuifzandherstel in de vorm van een 180 meter breed Hoge Veluwe landmark

Donderdag 27 januari 2022

De oppervlakte van het Europees beschermde actief stuifzandlandschap neemt al vele decennia drastisch af. Dit komt onder andere door toename van stikstofdepositie (vermesting). Het Nationale Park De Hoge Veluwe is door intensief en permanent beheer al vanaf het begin van deze eeuw bezig om dit zeldzame landschapstype te beschermen en behouden. Met het Hoge Veluwe logo in stuivend zand markeert het Park, met haar zogenaamde “vijfde gevel”, twintig jaar stuifzandherstel.

Twintig jaar stuifzandherstel
Met de reconstructie van het stuifzandgebied De Pollen werd in 2002 de eerste grote stap gemaakt toen er een actief stuifzandlandschap van 60 hectare werd hersteld. De grote werkzaamheden namen bijna twee jaar in beslag, met als resultaat een tot op de dag van vandaag één van de meest gewaardeerde landschappen van De Hoge Veluwe, en plaats voor veel zeldzame plant- en diersoorten. Door middel van kleinschalig plaggen zijn, verspreid over het Park, in de afgelopen jaren nog meer kleinere stuifzandgebieden hersteld. 

Variatie aan successiestadia
Een van de belangrijke natuurwaarden van stuifzanden is de variatie aan successiestadia. Successie is het proces waarbij organismen een gebied koloniseren, het gebied aanpassen, en na verloop van tijd door nieuwe soorten worden verdreven uit het gebied. Op stuifzanden is er open stuivend zand op de ene plaats en zijn er pioniersbegroeiingen op de andere plaats. Dit dynamisch geheel is rijk aan mossen en met name kortmossen, waaronder een groot aantal zeldzame soorten zoals ezelspootje, rijstkorrelmos en plomp bekermos. Ook is dit landschap een essentieel leefgebied voor een aantal zeldzame diersoorten zoals tapuit, zandhagedis en kommavlinder.

Opvallende herstelwerkzaamheden op het Oud-Reemsterzand
40% van het stuifzand op de hele Veluwe ligt in Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Door het cumulatieve effect van stikstofdepositie worden de stuifzandlandschappen op De Hoge Veluwe nog steeds sterk bedreigd, daarom zijn er wederom werkzaamheden gestart. Bij één van deze projecten op het Oud-Reemsterzand is dit keer niet gekozen voor plaggen, waarbij de aanwezige mineralen worden afgevoerd. Rekening houdend met de ecologische voorwaarden, is de toplaag zodanig omgewerkt dat het blonde mineraalrijkere zand aan de oppervlakte is gekomen. De bewerkte stroken beschrijven het logo van Het Nationale Park De Hoge Veluwe.

Landmark in het landschap
Het 180 meter brede landmark, dat vanuit de lucht zichtbaar is, toont de stilistische weergave van de kop van het kruisdragende Hubertushert; een ontwerp dat rond 1920 in opdracht van het echtpaar  Kröller-Muller door architect Henry van de Velde is ontworpen. Deels door verstuiving, maar vooral ten gevolge van successie zal de vorm langzamerhand vervagen, maar het doel van deze ingreep; de reconstructie van een stuifzandlandschap en daarmee de bescherming van de kwetsbare stuifzandfauna en -flora, blijft bestaan.