Zeldzame nachtvlinder in Het Nationale Park De Hoge Veluwe
Onlangs werden in Het Nationale Park De Hoge Veluwe najaarsboomspanners aangetroffen. Dat is bijzonder, want deze nachtvlinders zijn ernstig bedreigd in ons land.
Het Nationale Park De Hoge Veluwe doet in nauwe samenwerking met De Vlinderstichting sinds enkele jaren onderzoek naar (nacht)vlinders. Maegen Hanekom is student aan Wageningen University & Research en loopt stage bij de Vlinderstichting. Ze voert haar onderzoek uit in het Park, waar ze afgelopen week enkele exemplaren aantrof van de zeer zeldzame najaarsboomspanner. Deze soort is dit jaar in ons land achttien keer waargenomen.
Maegen over haar vondst: ‘"Die heb ik nog nooit gezien", dacht ik toen ik de vlinders zag. Ik zocht de soort op via Obsidentify en stuurde een foto naar mijn begeleider bij De Vlinderstichting. Hij bevestigde dat het om deze zeldzame soort ging, die hij zelf overigens ook nog nooit had gezien.’
Gunstige omstandigheden
Ondanks dat er tot nu maar zes exemplaren zijn aangetroffen, sluit Jurriën van Deijk van De Vlinderstichting niet uit dat er een populatie van deze vlinders in het Park zit. ‘De omstandigheden in het Park zijn gunstig voor de najaarsboomspanner. De rupsen leven in ons land vooral van (oude) eikenbomen en houden van de warmte van de hei en bosranden. Ik ben benieuwd waar in het Park de vlinder nog meer zit.’
Zeer lokaal
De najaarsboomspanner (Alsophila aceraria) komt zeer lokaal voor op de Nederlandse zandgronden. De vlinder staat op de Voorlopige Rode Lijst van macronachtvlinders. Er zit een populatie rond Hilversum/Bussum en bij Ede. Verder is er een aantal plekken waar de soort een enkele keer is gezien, maar het is onduidelijk of hier sprake is van grotere aantallen. Dat komt onder meer doordat er in de herfst en winter – de tijd waarin de vlinder vliegt – weinig naar nachtvlinders wordt gezocht.
Geen vleugels
Opvallend aan deze vlindersoort is dat de vrouwtjes geen vleugels hebben. Dat bespaart ze veel energie, die ze kunnen steken in het voortplanten en het leggen van eitjes. De voorvleugels van de mannetjes zijn tussen de 13 en 19 millimeter lang. In rust vouwen ze hun vleugels gedeeltelijk over elkaar. De vleugels hebben een gelige grondkleur met weinig tekening.
Vlinderonderzoek
Het onderzoek gebeurt met vlindervallen: led-emmers, waarbij een ledlamp de nachtvlinders aantrekt. Bij het huidige onderzoek wordt gekeken van hoe ver de nachtvlinders worden aangetrokken tot de val. De vlinders worden gemarkeerd en weer vrijgelaten.
Foto's: Het Nationale Park De Hoge Veluwe – Tijmen Majoor, De Vlinderstichting – Jurriën van Deijk, De Vlinderstichting – Maegen Hanekom