Nieuws van boswachter Henk Ruseler: december

Het grote wild
Voor veel dieren breekt een periode van rust aan, maar er zijn uitzonderingen. De zichtbaarheid van edelherten, reeën en wilde zwijnen is in de wintermaanden vrij laag, maar op mooie zonnige decemberdagen is er in de late namiddag altijd nog wel een kans om ze te zien. De moeflons hebben een voorkeur om zich in de open terreinen van het Park op te houden en daardoor zijn ze ook nu nog regelmatig waar te nemen.

In Het Nationale Park De Hoge Veluwe leven verschillende ravenparen en binnenkort kunnen we weer genieten van hun baltsvluchten. Een eersterangs plek heb je vooral op of aan de rand van de grote open terreinen zoals het Pampelse Zand, het Deelense- en Bramersveld en stuifzandgebied De Pollen. De afgelopen tijd zijn er boven het gebied van de Lijkweg en De Pollen ook grote groepen (30 tot 40 stuks) jonge raven te zien. In deze jeugdgroepen vinden de paarvormingen plaats.  

Voor de vos breekt in de wintermaanden de paartijd aan. Vooral eind december en begin januari heeft u kans een vos tegen te komen die op vrijersvoeten is. De paartijd van de wilde zwijnen heeft zich vooral in november afgespeeld en de verwachting is dat in februari de eerste biggen worden geboren.

De bossen
Ook zonder sneeuw zijn onze loofbossen prachtig. Ontdaan van hun gebladerte tonen bomen hun meest grillige vormen en bij het klimmen der jaren krijgt hun uiterlijk, net als bij mensen, steeds meer karakter. Op De Hoge Veluwe weet ik wel zo veel honderdplussers te staan dat ik er met gemak een dagexcursie mee zou kunnen vullen. Vooral wanneer zo’n oudje van jongs af aan de ruimte heeft gekregen om zich ongestoord te ontwikkelen zijn de silhouetten van eik, beuk of berk prachtig karakteristiek. En mooi om met de camera vast te leggen natuurlijk.

Maar er is meer te zien in het winterbos. Neerslag en licht zorgen voor welig tierende mossen en kleuren de stammen en takken in alle mogelijke kleuren groen. Vooral aan de stamvoet zijn de mossen te zien en een enkele boom gaat zelfs helemaal gekleed in een fluwelen mantel van vooral gewoon klauwtjes- en klein platmos. Je kunt je vast voorstellen dat wanneer zo’n stam door zacht winterlicht wordt beschenen, je blik op het winterse bos op slag verandert. De vele korstmossoorten doen daar met een breed spectrum aan grijs- en groentinten nog een schepje bovenop.

Beheer
Het Nationale Park De Hoge Veluwe past een beleid van actief beheer toe. Actief beheren betekent ingrijpen in het landschap. Een gebied dat vraagt om een actief beheer is het stuifzand en de voormalige stuifzandvlakten. Stuifzandmilieu is extreem arm aan vaatplanten, maar juist rijk aan korstmossen. Een goed ontwikkeld zandverstuivingsgebied bevat meestal evenveel soorten vaatplanten als mossen, en twee keer zoveel soorten korstmossen. Vooral op voedselarme uitgestoven vlaktes van gestabiliseerde zandverstuivingen kunnen zoveel korstmossen groeien dat je kunt spreken van een korstmossteppe.

Ook voor veel kleine diersoorten vormt het droge zandlandschap de belangrijkste habitat in Nederland. De meest karakteristieke soorten van de stuifzandmilieus zijn de sterk bedreigde kleine heivlinder maar ook de zandoorworm, de sneeuwspringer, verschillende loopkevers en de lentevuurspin en haar parasiet de vuurspinnendoder zijn afhankelijk van deze biotopen.

Prachtig om te zien in deze winterse periode zijn mossoorten als rendiermos, rood bekermos en heidelucifer. Benieuwd? Ga eens kijken op het Otterlose Zand, langs de De Wetweg.

Een belangrijke bedreiging voor deze gebieden is de jaarlijkse aangroei van jonge dennenbomen, want wanneer er dennenbos op deze gebieden gaat groeien verliest het zijn ecologische waarde. Jaarlijks verwijderen vrijwilligers, de zogenaamde dennenscheerders, vele honderden dennenboompjes. Maar ook u kunt meehelpen door dit jaar weer een Hoge Veluwe-scharrelden als kerstboom in huis te halen!